Wijn, emotie en de kunst van het proeven.

Vorige maand was ik aanwezig op het Nederlands Wine & Food Festival. Namens een grote inkooporganisatie mocht ik enkele wijnen presenteren voor een wijncompetitie. Terwijl ik tijdens de wijnproeverijen even rondliep, viel het me op dat er verschillende stijlen van proeven zijn.

Je zou mensen die wijn proeven in verschillende groepen kunnen indelen. Zo heb je het type dat indruk probeert te maken door een slokje wijn met lucht te vermengen in de mond. Een soort luidruchtig smakken waarbij mij de rillingen over de rug lopen. Zelf heb ik nooit echt begrepen wat de meerwaarde is van deze manier van proeven. Het schijnt iets te zijn voor gevorderde amateur of professional die wil laten horen dat hij of zij aanwezig is op een proeverij.

Daarnaast heb je de proevers die in volle concentratie een wijn tot zich nemen. Op meditatieve wijze wordt er in het glas gesnuffeld waarna met licht toegeknepen ogen een slokje wijn in de mond wordt genomen en zeer voorzichtig wordt uitgespuugd. Op ogenschijnlijk zeer technische wijze wordt een wijn geanalyseerd.

Ook heb je het type dat elk proefglaasje rücksichtlos achterover kiept. Het zijn tenslotte maar kleine hoeveelheden van elke wijn. Dit zijn de personen die aan het einde van de dag de proefruimte achterstevoren verlaten.

Tijdens de bovengenoemde proeverij viel mij één persoon in het bijzonder op. Vol enthousiasme genoot hij van de wijn maar ook van de verhalen van importeurs. Na een interessant gesprek over Wijn&Filosofie adviseerde ik hem om een wat zoetere wijn uit de Jura te proeven. De beste man nam met een neutraal gezicht een slokje en zijn gezicht begon bijna hemels te glanzen. Spontaan begon hij onder invloed van de wijn in zijn glas bijna een rondedans te maken. Even wist hij zich niet goed meer uit te drukken.

Zo af en toe drink je een heel wijn die bijzondere emoties oproept. De beïnvloeding van de wijn komt dan ook niet alleen vanuit de alcohol van de wijn, maar zit ook in het proeven van wijn, de ervaring van het drinken en de gevoelens die dit in mensen bovenhaalt. Het kan vergeleken worden met de vervoering van het helemaal opgaan in een mooi gedicht of een kunstwerk en het als zodanig onder invloed hiervan raken. Wijn wordt daarmee een voertuig van reflectie. Door middel van het proeven van wijn worden emoties opgeroepen en associaties worden gelegd.

Over wijn zou op dezelfde manier als in de esthetica gebruikelijk is vragen gesteld kunnen worden. Zintuiglijke ervaring en de vragen die daardoor worden opgeroepen, zijn immers altijd mogelijk, ongeacht het aanwezige  kennisniveau. Het genieten van geuren en smaken is net zo esthetisch als de waardering van wat men ziet en hoort bij kunstobjecten. Dezelfde eigenschappen die kenmerkend zijn om te spreken van een esthetische ervaring, gelden ook voor ruiken en proeven. Een geur of smaak kan esthetische kwaliteiten bezitten  zoals verfijndheid, schoonheid, delicaatheid, harmonie. De zintuiglijke waarneming bij het proeven van wijn kan een emotionele betekenis hebben of emotie oproepen, om daarmee een klein of groot verhaal in een context te plaatsen.

Wie open staat om wijnen op een andere manier te leren kennen kan door de kleur, geur, smaak en de daaraan gekoppelde symbolische betekenis tot verrassende inzichten komen. Een smaak die je niet verwacht kan verrassende gevoelens oproepen.